Intergenerationeel

Algemeen
Familie is overal. Geen conflict gaat zo diep als een familieruzie en tegelijkertijd is het de enige band waar je je nooit van kunt ontdoen. Geen contact tussen ouders en kind(eren) en/of kleinkinderen beïnvloedt je leven op heel veel manieren. Het wordt door therapeuten en wetenschappers gezien als een aanleiding van een doorlopend gevoel van verlies en een trauma dat er flink inhakt. Het heeft effect op je levenskwaliteit, op je relaties met andere mensen en waarschijnlijk ook op je gezondheid. Dat is niet niks.
Ook als je zelf de keuze hebt gemaakt om geen contact met je ouders of je kinderen meer te willen hebben. Geen contact met elkaar of van elkaar vervreemd zijn; dat kan fysiek zijn, dus geen of heel erg weinig contact tussen familieleden. Het kan ook gaan over emotioneel van elkaar vervreemd zijn. Daarbij is er misschien nog wel contact. Maar het contact is bijvoorbeeld altijd moeizaam en gespannen. Bijvoorbeeld omdat verwachtingen over een weer niet op elkaar aansluiten, omdat je afstand ervaart of dingen van de ander wil die niet bij de ander passen. Ook kan de emotionele vervreemding leiden tot volledige fysieke vervreemding, waarbij uiteindelijk het contact wordt verbroken.

Soms zijn er voor betrokkenen redenen om geen contact te verkiezen boven moeizaam contact.  Doorgaans zijn het belangrijke redenen die hiertoe hebben geleid. Vaak is er al veel geprobeerd, én veel gebeurd, voordat deze stap gezet wordt. Kiezen voor het volledig verbreken van het fysieke contact gebeurt vaak in een periode dat er weer hereniging was en er iets relatief kleins voorviel of iemand zich verraden voelt.

Maar geen contact tussen ouders en kinderen / kleinkinderen is ook een groot verlies. Ondanks alle initiatieven om te komen tot persoonlijke groei, een beter leven, een voortdurend proberen het contact te herstellen, wordt ook het verlies van de afwezigheid van contact ervaren. In wezen is er sprake van rouw na het verlies van contact met elkaar. Ook als je zelf degene bent geweest die het contact heeft verbroken. Hoewel veel mensen zich in eerste instantie vaak opgelucht voelen, komt er vaak al heel snel een rouwproces op gang waar ze zich door overweldigd voelden. Gevoelens van angst, de schok, het verdriet en de impact van de beslissing die je hebt genomen, blijven zelden uit. Ook boosheid, je gekwetst voelen en de situatie als onrechtvaardig ervaren zijn bekende gevoelens.

Uit onderzoek van bijvoorbeeld K. Agllias komt het volgende naar voren:

• Het verbreken van het contact tussen ouders en kinderen is geen eenmalige kwestie. Het  blijft aandacht en energie vragen van degene die die keuze maakt;
• Geen contact tussen ouders en kinderen betekent ook dat je een niet lineair rouwproces ingaat, dat gepaard gaat met veel verdriet en waarbij gevoelens op elk moment weer losgemaakt kunnen worden;
• Het verbreken van het contact tussen ouder(s) en kind(eren) speelt zich ook af in een sociale context. De samenleving heeft een beeld van familie als een plek van trouw, onvoorwaardelijke liefde en ook wederzijdse verplichtingen. Daardoor kan degene die kiest voor geen contact met elkaar zich schuldig en onbegrepen voelen;
• Vervreemding ten gevolge van verstoorde en moeizame relaties binnen het gezin van herkomst kunnen voor de volwassen kinderen die het contact uiteindelijk verbreken ook hun weerslag hebben op relaties met anderen. Zoals liefdesrelaties, vriendschappen en werkrelaties;
• Door het verbreken van het contact met de ouder(s) en de moeizame relaties met anderen, leidt dit ook tot het meer steunen op al bestaande relaties van het volwassen kind. Dit is zeker in de periode die volgt op het verbreken van het contact het geval;
• Geen contact tussen ouders en kinderen leidt ook tot het gevoel niet gekend te worden. De mensen die je het langste kennen, zijn niet meer in beeld. Je raakt daarmee ook een deel van je persoonlijke geschiedenis kwijt;
• Ook verbroken relaties met de ouder(s) vergen veel aandacht. Sommige onderzoekers zeggen hierover dat nauwe relaties niet verdwijnen, maar alleen veranderen. Zolang de verstoten ander nog in de gedachten van het volwassen kind bestaat, is er nog steeds sprake van een relatie.

Samen met iemand die hier professioneel vaker mee te maken heeft, niets vreemd vindt en je graag wil begeleiden in het zoeken naar mogelijkheden om te gaan met de vraag wel of geen contact kan soms ruimte creëren en tot invalshoeken leiden waar je zelf niet zo bij stil hebt gestaan.

Intergenerationeel

Rondom ziekte en overlijden

Ook komt het nogal eens voor dat familieleden elkaar jaren niet of amper spreken en pas rondom de dood van een dierbare weer noodgedwongen contact hebben. Sluimerende conflicten worden op dit soort emotionele momenten urgent en sterk uitvergroot. Ook tussen de stervende zelf en mensen er omheen kan nog onopgelost verdriet bestaan dat een vreedzaam sterven in de weg staat. Het komt in de beste families voor: opgekropte gevoelens en onopgeloste kwesties die zich rondom een sterfbed ineens manifesteren. Dit kan ook gaan over wel of geen euthanasie of het doneren van organen.

Vaak laaien de ruzies zelfs of juist na het overlijden op: Wie ontruimt het huis? Wanneer? Wie mag die mooie ring? Wie heeft het gevoel juist een betere band met de overledene te hebben? Wie mag de grafsteen uitzoeken? Wie bepaalt of er een begrafenis of een crematie zal plaatsvinden? …..de lijst met redenen om elkaar te bevechten is eindeloos.

En niemand is hierbij gebaat. Erover praten met iemand die vaker spreekt over dit soort conflicten, problemen, vragen kan opluchting bieden, erkenning, én zeker soms leiden tot meer wederzijds begrip. In tijden van nood, pijn, verdriet herken noch erken je gevoelens van de ander. Daar is geen ruimte voor op dat moment. Wel kan ondersteuning hierbij helpen ruimte te maken voor eigen gevoelens en belevingen én wellicht ook voor die van de ander.

Systemisch denken

Ieder individu maakt deel uit van grotere gehelen (systemen) en dat heeft verregaande invloed. Een systeem is onderhevig aan bepaalde dynamieken en altijd gericht op overleving en balans. Op de eerste plaats is ieder mens onlosmakelijk verbonden met zijn oorspronkelijk familiesysteem. Daarnaast maakt de mens gedurende zijn leven deel uit van verschillende andere systemen, bijv. binnen zijn studie of in het werk. Met dat verschil dat het hier niet onlosmakelijk is.

Als je lid bent van een systeem, ben je onderdeel van haar dynamiek en mogelijke verstoringen daarin – of je nu wilt of niet. Meestal zijn deze dynamieken voor degene die deel uitmaakt van het systeem niet zichtbaar en ook ongrijpbaar. Daar is in eerste instantie een blik van buiten voor nodig. Een blik die vooral kijkt naar wat er op de achtergrond meeloopt.

Dan is een ervaren mediator, gespecialiseerd in intergenerationele dynamieken een uitkomst.
Ik denk graag met je mee en begeleid je van harte met het ont-dekken van verborgen dynamieken in jullie relatie(s) om samen te kijken of er herstel van het zo waardevolle contact mogelijk is en hoe dit het beste vorm kan krijgen.